O zaman kendi gözümüzden teknik konulara çalışmaya başlayalım öyle değil mi? Ben pilotluk akademisine ilk başvurmaya karar verdiğim zaman yani yıllaaaar önce bu konu bu kadar yaygın değildi. Şu an ise oldukça bilinen bir konu. İnsanlar birbirlerine daha rahat ulaşıyorlar, bilgi alışverişi daha rahat oluyor. Ve genel olarak sınavlar hakkında da oldukça bilgi edinilebiliyor. Bu sürecin teknik kısmına hazırlanmak inanılmaz keyifli. Limit yok.
Limit’siz’siniz.
Bana sorsanız tam anlamıyla böyle tanımlardım çalışma sürecini. Kendi adıma söyleyeyim, sınavlara hazırlanırken edindiğim teknik bilgiler bana akademide bile inanılmaz faydalı oldu. Bu yüzden ne kadar ileri gideceğiniz, neyi öğrenip öğrenmeyeceğiniz tamamen size kalmış.
Çok basit olan bir konu ile ilk teknik yazımıza başlayalım hadi;
Aslında sizlerle daha önce ‘Uçak Nasıl Uçar?’ isimli yazımda genel olarak uçağın hareketleri konusunda bilgiler paylaşmıştım. Bugün ise uçağın, eksenleri üzerinde yaptığı hareketler üzerine kısa bilgiler paylaşacağım sizlerle.
Uçağın 3 temel hareketi vardır. Bu hareketlere Roll, Yaw ve Pitch ismi verilir. Uçağın bu hareketleri gerçekleştirmesini sağlayan uçuş kontrol yüzeyleri vardır. Ama onlara geçmeden önce bu eksen hareketlerini daha doğru tabirle manevra hareketlerini daha yakından tanıyalım.
ROLL:
Sizden öncelikle bu resimde gördüğünüz şeyleri içselleştirmenizi istiyorum. Öyle ki ‘Roll’ dendiğinde gözünüzde, beyninizde uçak sağa sola kanatlarını hareket ettirir duruma gelmeli. Peki bunu nasıl yapacağız?
Önce uçağın burun kısmından kuyruk kısmına kadar bir çizgi çizelim. İsterseniz bunu bir sopa olarak da düşünebilirsiniz. Şimdi o geçirdiğiniz sopayı herhangi bir ucundan tutun ve sağa sola döndürün. Uçağın kanatlarının sağa sola adeta başını sağa sola sallar gibi hareket ettiğini hayal edebildiniz mi? Tıpkı küçük çocukların uçak taklidi yaparken kollarını sağa sola açıp bir o yana, bir diğerine yatmaları gibi. İşte bu harekete ‘Roll’ denir ve uçağın sağa sola manevra yapması anlamına gelir. O çubuğu geçirdiğiniz eksene ise ‘Longitudinal Axes’ adı verilir. Bu terimlerin ingilizce isimlerini bilmeniz sizin açınızdan faydalı olacaktır. Roll hareketini yapmamızı sağlayan ise kanatlardaki ‘aileron ve spoiler’ isimli yüzeylerdir. Haydi hayal edelim: Uçağın bir kanadında bir yüzeyin aşağı doğru indiğini düşünelim. Gelen süratli hava akımı o yüzeye çarparak, yüzeyin (aileronun) bağlı olduğu kanadın yukarı doğru kalkmasını ve haliyle ters taraftaki kanadın ise aşağı doğru inmesini sağlar. İşte size basitçe oluşan bir Roll hareketi.
PITCH:
Gelelim Pitch hareketine. Şimdi az önceki çubuğu uçağın bir kanadından diğerine doğru geçirmenizi istiyorum sizden. Yine çubuğumuzun bir ucundan tutalım, üzerinde uçak asılı olduğunu düşünerek çubuğu döndürelim. Gözünüzde oluşan şekil ne oldu? Uçağın burnu aşağı, kuyruğu havaya veya tam tersi burnu havaya kuyruğu aşağıya indi değil mi? İşte Pitch hareketini de öğrendik. Çubuğu geçirdiğimiz eksene ise ‘Lateral (horizontal) Axes’ diyoruz. Pitch hareketini uçağa yaptıran ise ‘elevator’ ismi verilen, uçağın arka kısmında yer alan kontrol yüzeyleri oluyor. Bunu şu şekilde hayal ederek özümsemek hoşuma giderdi eskiden, elevator aşağı indiğinde gelen hava akımı yüzeye çarpıyor, ve kuyruk kısmını bu sayede yukarıya doğru itiyor. Kuyruğun havaya kalkmasıyla birlikte ise burun kısmı aşağı inmiş oluyor. Tam tersi hareket için de ‘elevator’un yukarı kalktığını hayal edebilirsiniz.
YAW:
Sanırım buraya kadar hayal gücümüz oldukça gelişmiştir. Çünkü çubuğumuzla son bir işimiz var 
🙂 Şimdi çubuğu alın ve acımasızca uçağın tavanından saplayın. Yani çubuğunuz uçağın ortasından dik bir şekilde geçmiş olsun. Oldu değil mi? Hadi şimdi onu sağa sola döndürün. İşte bu da ‘Yaw’ hareketi. Uçağın burnunun sağa sola dönme hareketi yani. Çubukla oluşturduğunuz eksenin ismi ise ‘Vertical Axes’tir. Peki bu hareketi uçağa yaptıran ne? İşte o kontrol yüzeyinin de adı ‘Rudder’. Uçağın kuyruğu diye bildiğimiz arka dik yüzeyi var ya, işte onun arkasındaki hareketli yüzey sağa sola hareket ettikçe ve o yüzeye hava akımı çarptıkça uçağımızın burnu da hareket edecektir.
İşte bu kadar. Uçağımızın hareketlerinin, ilginç bir şekilde aslında üzerindeki yüzeyler sayesinde oluştuğunu öğrendik. Keyifli değil mi?
Haydi bir video koyalım buraya;
Hayal etmeyi hiç bırakmayın, ders çalışırken bile…
bd
