UNUTULMAYAN UÇAK KAZALARI: BÖLÜM 2
Pilot seçim aşamalarında, bazı yetenek ve temel bilgi sınavlarını geçtikten sonra mülakat aşamasına geliyorsunuz. Mülakatlar, pilot adaylarının psikolojik olarak bu mesleği icra edip edemeyeceklerini ölçmek için gerçekleştirilen, göründüğünden çok daha önemli seçim aşamaları. Bu mülakatlara iyi hazırlanabilmek ve pilotların psikolojik durumlarının önemini daha iyi kavrayabilmek için sizlere PİLOTLUĞUN KİTABI MI VAR? adlı yazımda önerdiğim bazı kaynakları okumanızı tavsiye ederim. Gerekli mental koşullar sağlanmadığında oluşan çok çok acı tablolardan birini ise daha önce Webtekno için yazmış olduğum yazıda paylaşmıştım. Burada tüm detaylarıyla, sizlerle de bu yazımı paylaşmak istiyorum.
!Yazıyı okurken ince eleyip, sık dokumanızı ve bu meslekte sağlıklı olmanın öneminin ne kadar büyük olduğunu düşünmenizi tavsiye ederim.!
Germanwings faciası, havacılık tarihindeki kara lekelerden birisiydi. Bir pilotun intihar eylemiyle 149 kişinin hayatını yitirdiği bu facia, kaza olarak nitelendirilemeyen bir olaydı. Gelin bu “toplu cinayetin” detaylarına birlikte bakalım.
Alman hava yolları şirketi Germanwings’in tarihinde, belki havacılık tarihinin en tuhaf olaylarından birisi yatıyor. Şirketin Andreas Lubitz isimli pilotunun intihar ederek baş rolde oynadığı bu olay, 149 insanın ölümüyle bir faicaya dönüştü. 24 Mart 2015’te yaşanan olay, uçakta bulunan yolcuların aileleri için hala dün kadar sıcak.
Pilot Andreas Lubitz, gökyüzünde yaşanan bir cinayet olarak tanımlanabilecek “Germanwings Faciası” ile tarihe geçti. Nitekim bu facia da daha önceki kazalarda olduğu gibi hatalar ve ihmaller zincirinin bir sonucuydu. Her şeyi anlamak için tuhaf pilot Andreas Lubitz’i yakından tanımak gerekiyor.
Andreas Lubitz, daha küçük bir çocukken pilot olmanın hayalini kuran, odasının duvarlarını uçak resimleri ile süsleyen bir havacılık tutkunuydu:
Lubitz, çocukluk yıllarında bulunduğu kasabanın uçuş kulüplerine üyeydi. Burada çok fazla zaman geçiren Lubitz, yıllar içinde usta bir planörcü oldu. Daha küçük yaşta hedefini belirlemiş olduğu için, lise eğitimi biter bitmez Lufthansa’nın uçuş akademisine başvurdu.
Lufthansa pilotluk akademisi, yapılan başvuruların çok küçük bir kısmını kabul ederek adayları eğitime alıyordu. Andreas Lubitz de bu başarılı azınlık arasına giren kişilerden biri oldu.
Pilotluk eğitimini almaya hak kazandıktan sonra, Lubitz’in hayatı boyunca hiç ayrılmadığı Montabaur kasabasından ayrılması gerekiyordu. Eğitimi için önce Bremen, daha sonra da ABD, Arizona’da bulunması gerekiyordu. Yeni yaşamına başlayalı çok olmamıştı ki, kendisini psikolojik olarak iyi hissetmemeye başladı. Ani şekilde memleketi Montabaur’a geri dönüş yaptı.
Tedavi için gittiği psikiyatrda öğrenci pilota “ağır depresyon” teşhisi konuldu ve derhal tedaviye başlandı:
Tedavisi boyunca çok ağır depresyon ilaçları kullanmak zorunda kalan Lubitz, ailesi tarafından sürekli başarısızlık korkusu yaşayan biri olarak tanımlanıyordu. Aslında oldukça başarılı bir geçmişi olan pilot adayının, yersiz endişeleri vardı. Tedavisini yapan pskiyatr ise onun bu ani yaşam koşullarındaki değişime ayak uyduramadığını, çok küçük bir kasabadan bir anda ayrılmanın getirdiği endişeleri taşıdığını bildirmişti.
Tam 9 ay süren tedavinin ardından, Lubitz’e “tamamen iyileşti” raporu verildi. Uçuş eğitimlerine kaldığı yerden dönmesinde hiçbir sakınca olmadığı belirtildi. İşte 150 kişinin ölümünü hazırlayan ihmaller zinciri de burada başladı:
Tedaviden sorumlu olan pskiyatr, öğrenci pilotun uçuş eğitimini almasına engel olacak hiçbir durumun kalmadığını belirten bir rapor hazırladı. Raporda ayrıca, hastanın etrafında olup biten her şeyin farkında olduğu, hafıza problemi yaşamadığı, kişinin uçuş ile ilgili bir sorun teşkil etmediğiyazıyordu. Bunun üzerine Lufthansa akademisine dönüş yapan Lubitz, eğitimini başarı ile tamamlayarak 2013 senesinde, Germanwings Havayollarında ikinci pilot olarak göreve başladı.
Lubitz, hayallerindeki hayatı yaşıyordu. Maddi olarak oldukça iyi bir konumdaydı. Düzenli bir ilişkisi vardı ve çocukluk rüyalarında olan mesleğe sahipti ancak…
2014 senesinde, yardımcı pilot olarak görevine devam eden Lubitz’in hastalığı tekrar nüksetti. Kendisini daha önce de tedavi eden doktoruna giden pilot, yeniden ağır anti depresanlar kullanmaya başladı. Normal şartlar altında, bağlı olduğu firmaya bu durumu bildirmesi gereken pilot, bu sorumluluğunu yerine getirmedi. Daha da kötüsü, aynı sorumluluğu paylaşan doktoru da görevini ihmal etti.
24 Mart 2015 yani kazanın yaşanacağı gün, Lubitz kaptan pilotu ile garip diyaloglara giriyordu. İniş talimatlarına “Umarım, göreceğiz” gibi yanıtlar veren ikinci pilot, aslında kafasına çoktan yerleştirdiği intihar planının sinyallerini veriyordu:
Barselona’dan Düsseldorf’a yapılacak olan uçuşun yardımcı pilotu olan Lubitz, kaptan pilotunun talimatlarına olağandışı şekilde yanıt veriyordu. Yapmak ile yükümlü olduğu iniş hazırlıklarını yapmak yerine, “Umarım” gibi ifadeler kullanan yardımcı pilot, belki de uçuşun asla tamamlanmayacak olacağını başından beri biliyordu. Aklındakileri gerçekleştirebilmek için uygun anı kollayan Lubitz’in beklediği o an gelmişti.
Uçağın kaptan pilotu, tuvalet ihtiyacını gidermek için kokpiti terk etti. Kokpit kapısını içerden kilitleyen yardımcı pilot, tüm yolcuların ve mürettebatın hayatına mal olacak intihar eylemini gerçekleştirmek için harekete geçti. Uçağı hızla düşüşe geçirdi.
Psikolojik sorunlarla mücadele eden, ağır ilaçlar kullanan yardımcı pilot, Fransa üzerinde seyir halindeyken uçağı dalış pozisyonuna geçirdi. Uçağın verdiği tüm ikazlara ve kabinden gelen çığlıklara rağmen kararından vazgeçmedi.
Uçağın düştüğünü anlayan kaptan pilot, ne kadar çabaladıysa da kokpite girmeyi başaramadı. Ses kayıt cihazlarından elde edilen verilere göre, kazadan önceki son dakikalarda kaptan pilot “Allah aşkına, aç şu kapıyı” diyerek Lubitz’e yalvarıyordu.
Hiçbir uyarıya kulak asmayan yardımcı pilot, uçakta bulunan 149 kişiyi, kendisi ile birlikte ölüme sürükledi. Bütün hızıyla Fransa’nın güneyindeki Alp dağlarına çakılan Airbus A320 tip uçaktan kurtulabilen olmadı:
Kazadan sonra tüm dünyada büyük tartışmalara yol açan veriler ortaya çıkmaya başladı. Yardımcı pilotun bu mesleği yapamayacak durumda olmasına rağmen, uçuşuna izin veren Germanwings havayolları büyük bir darbe aldı. Aynı zamanda pilotun, ağır ilaçlar kullandığını havayoluna bildirmeyen doktor konusunda da tıp dünyasında büyük tartışmalar yaşandı.
Bu olaydan sonra, havacılık sektörüne girmek isteyen kişilerin geçtikleri sınavlar ağırlaştırıldı. Sağlık kontrolleri çok detaylı ve yoğun bir şekilde yapılmaya başlandı. Aynı zamanda havacılık kurallarına, kokpitte asla tek kişi kalınmamasına dair yeni bir kural getirildi.
Getirilen yeni düzenlemeye göre, pilotlardan birinin kokpitten çıkması durumunda, yerine mutlaka kabin görevlilerinden biri geçecek şekilde kurallar düzenlendi. Havacılık tarihi için kara bir leke olan bu facia, birçok kuralın ve uygulamanın yeniden yazılmasına neden oldu. Ne yazık ki, uçakların ve yüzlerce yolcunun güvenliğinden sorumlu olan bir pilotun, ihmaller zinciri şeklinde ilerleyen hayatı yüzlerce insanın da canına mal oldu.
